Jan
AŚNIKOWSKI

Aktor, dyrektor teatru. Urodzony w 1797, 1798, lub 1800 w Warszawie, zmarł  14 stycznia 1849 w Wilnie.  Pracę na scenie rozpoczął w 1816, być może w zespole Józefa Hensla w Lublinie. Prawdopodobnie uczęszczał przez jakiś czas do warszawskiej szkoły dramatycznej. Wiadomo, że w październiku 1822 i w 1824 występował w Lublinie, ponownie w lu­tym 1828 i, według historyka teatru Karola Estreichera, „od jego to czasu teatr tłumniej uczęszczano”. Po nieporo­zumieniach z Janem Brzezińskim, który był wówczas dyrektorem, od marca tego roku przejął część zespołu, z którym następnie wyjechał do Zamościa i Krasnegostawu, a potem Lwowa i Krakowa. Od listopada 1831 należał do zespołu Kajetana Nowińskiego w Lublinie, a w latach 1832-34 prowadził teatr lubelski i odwiedzał ze swym zespołem Zamość, Siedlce i Kras­nystaw. Występował także w wielu innych miastach: Warszawie, Wilnie, Grodnie, Miń­sku Litewskim, Druskiennikach,  Poznaniu, Busku, Żytomierzu, Charkowie i in., czy to jako dyrektor, czy członek wędrownych zespołów aktorskich. Ponownie pojawił się w Lublinie wiosną 1845 wraz z zespołem Władysława Łozińskiego.

Warunki zewnętrzne predestynowały go do ról komicz­nych, miał ambicje dorównania w nich Alojzemu Żółkowskie­mu. Krytycy od początku zarzucali mu jaskrawość i przesadę w grze. Z czasem roztył się, stracił żywość i ruchliwość, które wcześniej uznawano za jego zalety. Na większych scenach nie zdobył sukcesów, według Estreichera był „komikiem płaskim mogącym zabawić galeryjną publiczność". Cieszył się natomiast znacznym powodzeniem na prowincji. Zarozumiały i kłótliwy, nie był lubiany przez kolegów i wielokrotnie stawał się przyczyną awan­tur, które powodowały, że rzadko pozostawał dłużej w tym samym zespole.

Jest autorem dwóch sztuk teatralnych granych w lubelskim teatrze i kilku tłumaczeń. Jeden z tych oryginalnych utworów, to komedio-opera w dwóch aktach wierszem Karczma na granicy austryackiey czyli Podróż z Warszawy, wydana własnym sumptem autora właśnie w Lublinie w 1832 roku, w Drukarni Szabsa Gutfelda, mieszczącej się niedaleko teatru, przy ul. Archidiakońskiej 5. Druga to komedia czarodziejska Walka z duchem czyli Duchenka Twardowskiego, też najprawdopodobniej wydana drukiem w Lublinie.

Zobacz więcej w Encyklopedii Teatru Polskiego → Jan Aśnikowski

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973

Cyfrowy egzemplarz sztuki Karczma na granicy w Archiwum TS

Fragment sztuki Karczma na granicy… do przeczytania w antologii Granice ojczyzny, s. 102


 

Wyszukaj

Wpisz poniżej wyszukiwaną frazę, po czym wciśnij przycisk "Szukaj".

Cookies

W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie na naszej stronie stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze strony oznacza, że cookies będą zamieszczane w Państwa urządzeniu; więcej informacji znajdą Państwo w polityce prywatności.

Należy zaakceptować cookies, aby przeglądać zawartość strony. Decyzję można w każdym momencie zmienić w ustawieniach przeglądarki.