Aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna (ur. 15 lutego 1951 w Gdańsku). Pierwsza Polka nagrodzona Złotą Palmą dla najlepszej aktorki na Festiwalu Filmowym w Cannes za główną rolę w filmie Inne spojrzenie (1982). Dwukrotna laureatka Złotych Lwów za najlepszą główna rolę kobiecą na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za filmy Sam na sam (1977) i Wezwanie (1997). Otrzymała również Orła – Polską Nagrodę Filmową za główną rolę w filmie Rysa (2008).
Jej artystyczna kariera zaczęła się od filmu Trzeba zabić tę miłość (1971) Janusza Morgensterna, w którym wystąpiła jeszcze jako studentka, pokazując pierwsze erotyczne rozczarowanie dziewczęcej bohaterki, dorosłość skaleczoną kłamstwem już na samym początku. Po ukończeniu stołecznej PWST w 1972 roku związała się z warszawskim Teatrem Dramatycznym: była Manią w Ślubie Jerzego Jarockiego i Reganą w jego Królu Learze, grała główną rolę u Dejmka w Elektrze.
Zwracała uwagę niebanalna konstrukcja jej bohaterek: prowadzonych z żelazną logiką, z dbałością o każdy grymas i gest, a jednocześnie naturalnych i spontanicznych. Na scenie zachowywała się tak, jakby patrzyła na nią kamera, na planie filmowym szukała teatralnych „zawieszeń”, nieoczywistości i półcieni. Spotkała się z Jerzym Grzegorzewskim (Warjacje) i Maciejem Prusem (Noc listopadowa). Zagrała Judytę w legendarnym, mającym kłopoty z cenzurą Księdzu Marku Krzysztofa Zaleskiego (1980/1983). Piotr Cieplak widział ją jako Maryję w Historyji o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim (1994), w przełomowej dla młodego teatru w Polsce Elektrze Krzysztofa Warlikowskiego była lodowato-konkretną mężobójczynią Klitajmestrą. Lata dwutysięczne to kreacje w spektaklach Krystiana Lupy – matka w Wymazywaniu (2001), Aurelia/Paulina w Sztuce hiszpańskiej/Niedokończonym utworze na aktora (2004). Wystąpiła w spektaklu T.E.O.R.E.M.A.T (2009) Grzegorza Jarzyny wg filmu Passoliniego, gdzie przypadła jej rola służącej Emilli, stającej się pod wpływem tajemniczego wysłannika kimś w rodzaju współczesnej świętej: pustelnicy i męczennicy.
W kontekście dziewczynki-staruszki Kimberly, którą gra w Teatrze Starym w Lublinie, warto wspomnieć trzy inne bohaterki Jankowskiej-Cieślak z ostatnich lat, zaskakujące prefiguracje tej roli. Solwejgę, stareńką, kruchą, umierającą matkę z Peera Gynta Pawła Miśkiewicza w Teatrze Dramatycznym. Ducha niemieckiej dziewczynki, Ursulki, zamordowanej i zgwałconej przez czerwonoarmistów w 1945 roku, snującej się po widmowym domu i nie potrafiącej zaakceptować faktu własnej śmierci (Trash story Eweliny Pietrowiak w Teatrze Ateneum). I wreszcie Bobę w Wyjeżdżamy! Krzysztofa Warlikowskiego w Teatrze Nowym, żywiołową babcię z demencją, która odsyłana przez rodzinę do domu opieki, nieustannie stamtąd ucieka, niezniszczalna i zdesperowana, pragnąca wieść życie na własnych warunkach.
Rola Kimmy w Kimberly Akimbo Davida Lindsaya-Abaire’e w reżyserii Aleksandry Popławskiej to brawurowa próba dotarcia aktorki do dziewczynki w sobie i operacja psychologiczna z użyciem iluzji teatralnej. Kiedy na scenie starość jest równocześnie prawdziwa i zagrana, widzowie chcą wierzyć, że choroba bohaterki może być także jakimś teatralnym trickiem albo wspólną zabawą dorosłych i dziecka.
W 2022 roku otrzymała nagrodę Teatru Starego w Lublinie „Gong Danutki”.
Więcej o rolach teatralnych → www.encyklediateatru.pl
Więcej o rolach filmowych → www.filmpolski.pl
