Wanda
SIEMASZKOWA

Aktorka, reżyser, dyrektorka teatru (ur. 30 grudnia 1867 Lipowa k. Kobrynia – zm. 6 sierpnia 1947 Żarnowiec).

Debiutowała 8 października 1887 w teatrze krakowskim w roli Helenki w przedstawieniu Dziwak. Początkowo grała role liryczne, przeważnie polskich dziewcząt. Stopniowo wzbogacała swój repertuar o role w sztukach klasycznych i romantycznych, wprowadzała na scenę literaturę polskich autorów (Jan August Kisielewski, Lucjan Rydel). W Krakowie pracowała przez sześć sezonów z przerwą w latach 1891–1892. W 1888 wyszła w Krakowie za mąż za aktora Antoniego Siemaszkę (zm. 1924[2]) i odtąd występowała pod nazwiskiem męża. W latach 1893–1894 była aktorką teatru lwowskiego, po czym ponownie pracowała w teatrze krakowskim. W latach 1897–1905 grała na scenach Krakowa, Warszawy i Lwowa (grała jako pierwsza m.in. Pannę Młodą w Weselu Wyspiańskiego - 1901). W 1905 stworzyła własny zespół, z którym występowała m.in. w Mińsku Litewskim, Pińsku, Wilnie, Grodnie, Kowlu i Brześciu Litewskim. Ponadto sama wyjeżdżała na gościnne występy (Zagrzeb, Wiedeń, Praga, Tabor, Berlin). W latach 1918–1920 należała do zespołu wędrownego, z którym występowała w Częstochowie, Piotrkowie, Sosnowcu, Dąbrowie Górniczej, Płocku, Włocławku. Gościnnie grała w tym czasie w Łodzi, Warszawie, Lublinie. Należała do Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Literatów i Artystów Polskich we Lwowie, w ramach którego w 1907 została przewodniczącą wydziału.

Jesienią 1920 roku przybyła do Bydgoszczy. Władze miejskie oddały jej Teatr Miejski w dzierżawę na 5 lat. Jako dyrektorka Teatru zainaugurowała sezon 1920/1921 wystawieniem Kościuszki pod Racławicami W. L. Anczyca. W jej repertuarze znalazły się wybitne sztuki repertuaru polskiego (Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Stanisław Wyspiański, Stefan Żeromski) i obcego (William Shakespeare).

W czasie pobytu w Bydgoszczy funkcję dyrektora Teatru Miejskiego łączyła z pracą pedagogiczną. Wykładała w Szkole Dramatycznej, którą założyła w 1921 roku. Równocześnie założyła Dom Aktora przy ul. Gdańskiej 164. Była inicjatorką wykładów publicznych oraz włączała się do różnego rodzaju akcji społecznych. Udzielała się jako reżyser (opracowała 14 sztuk) i aktorka w spektaklach.

Po opuszczeniu Bydgoszczy znów występowała gościnnie (Wilno, Warszawa, Lwów). W latach 1924–1926 na zaproszenie Polonii gościła w Stanach Zjednoczonych. W Chicago założyła własne studio teatralne. Występowała z patriotycznymi przedstawieniami (o odrodzonej Ojczyźnie i bohaterstwie Orląt Lwowskich) i zakładała liczne kółka dramatyczne przy szkółkach parafialnych w celu pielęgnowania mowy polskiej wśród młodego pokolenia polskiej emigracji.

Po powrocie do kraju w 1926 roku występowała w Teatrze Miejskim w Grudziądzu, potem w objeździe, m.in. w Toruniu, Bydgoszczy, Brześciu Litewskim. W latach 1927–1929 grała i reżyserowała w Teatrze Miejskim we Lwowie, a także założyła studio aktorskie, w którym przygotowywała nowe zastępy aktorów. W sezonie 1930/1931 była dyrektorem Teatru Popularnego im. Bogusławskiego w Poznaniu. Od 1932 do 1935 r. była aktorką teatru lwowskiego, występując również w innych miastach. W kolejnych latach, aż do wybuchu II wojny światowej, pracowała w Teatrze Polskim w Katowicach.

Po wybuchu II wojny światowej na dzień 9 września 1939 zapowiadano jej występ teatralny we Lwowie w komedii angielskiej Hicksa i Ducksa Stare wino. W czasie pierwszej okupacji sowieckiej Lwowa (1939–1941) grała w Polskim Teatrze Dramatycznym. Po zajęciu miasta przez Niemców odsunęła się od teatru i wyjechała do Wieliczki. Jesienią 1945 roku została dyrektorem Teatru Ziemi Rzeszowskiej w Rzeszowie, którym kierowała do śmierci. Zmarła 6 sierpnia 1947 w dworku Marii Konopnickiej w Żarnowcu, gdzie przebywała z córką (po mężu Kling) u Zofii Mickiewicz (córki M. Konopnickiej).

Była członkiem kilku organizacji społecznych, m.in. Ligi Kobiet i Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet. Ogłaszała artykuły z dziedziny sztuki i teatru. Pisywała felietony do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Była autorką szkicu U progu moich wspomnień teatralnych (druk, Wspomnienia aktorów, Warszawa 1963).

Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973 oraz wikipedia.pl

Wyszukaj

Wpisz poniżej wyszukiwaną frazę, po czym wciśnij przycisk "Szukaj".

Cookies

W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie na naszej stronie stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze strony oznacza, że cookies będą zamieszczane w Państwa urządzeniu; więcej informacji znajdą Państwo w polityce prywatności.

Należy zaakceptować cookies, aby przeglądać zawartość strony. Decyzję można w każdym momencie zmienić w ustawieniach przeglądarki.